بررسی تابع واردات محصولات منتخب بخش کشاورزی ایران

قسمت عمده ای از تجارت خارجی بخش کشاورزی، مربوط به واردات محصولات مختلف کشاورزی است. ایران، علی رغم وجود مزیت نسبی در تولید برخی محصولات مهم بخش کشاورزی، یکی از بزرگ ترین واردکنندگان این محصولات نیز بوده است. واردات محصولات کشاورزی معایبی همچون ارزبری بالا، وابستگی به کالاهای خارجی و کاهش تولید در بخش کشاورزی فراهم می آورد. درآمدهای نفتی بخش عمده ای از درآمدهای دولت را تشکیل می دهد، از این رو شوک های درآمد نفتی بر واردات تاثیرگذار است. در این پژوهش با استفاده از داده های سالانه بین سال های 1345 الی 1390، پنج محصول کشاورزی که دارای ارزش وارداتی بالایی در بین محصولات کشاورزی بوده اند انتخاب شده است. با توجه به اهداف مورد نظر در این تحقیق جهت بررسی عوامل موثر بر واردات این محصولات از الگوی رگرسیون به ظاهر نامرتبط و همچنین از الگوی خودتوضیح برداری جهت بررسی تاثیر شوک های درآمدی نفت بر واردات و تولید داخلی محصولات منتخب استفاده شد. در نهایت جهت پیش بینی واردات محصولات منتخب از الگوی شبکه عصبی که دارای خطای کمتری در پیش بینی بود بهره برده شد. نتایج تحقیق نشان داد عوامل موثر در تابع تقاضای واردات محصولات منتخب متفاوت بوده است. عامل درآمد ملی، عاملی موثر بر تقاضای واردات محصولات منتخب بوده است. تاثیر تولید داخلی، قیمت نسبی، نرخ ارز و واردات با یک وقفه به عنوان سایر عوامل موثر بر تابع تقاضای واردات محصولات منتخب متفاوت بوده است و در برخی معنادار و در برخی بی معنی شده است. نتایج الگوی خودتوضیح برداری بیانگر این است که اثر شوک درآمدهای نفتی باعث افزایش واردات محصولات منتخب و کاهش تولید داخلی این محصولات شده است.